การประกอบ
ธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัลและการดำเนินกิจกรรมเกี่ยวกับสินทรัพย์ดิจิทัลในประเทศไทยถูกกำกับดูแลด้วย พระราชกำหนดการประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัล พ.ศ.2561 เพื่อให้เกิดความโปร่งใส ประชาชนและผู้ที่เกี่ยวข้องมีข้อมูลที่ชัดเจนเพียงพอเพื่อประกอบกันตัดสินใจทำธุรกรรมใด ๆ เกี่ยวกับสินทรัพย์ดิจิทัล รวมถึงป้องกันไม่ให้มีการนำสินทรัพย์ดิจิทัลที่ไม่มีแหล่งที่มาที่ชัดเจนไปใช้ประโยชน์ หลอกลวงประชาชนหรือประกอบอาชญากรรม
กฎหมายดังกล่าวกำหนดให้ลักษณะการให้บริการที่ถือได้ว่าเป็นการประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัลที่อยู่ภายใต้การกำกับดูแลที่ต้องได้รับอนุญาตประกอบกิจการไว้หลายประเภท เช่น ศูนย์ซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัล นายหน้าซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัล ผู้ค้าสินทรัพย์ดิจิทัล ที่ปรึกษาหรือผู้จัดการเงินทุนสินทรัพย์ดิจิทัล และต้องมีเจตนาพิเศษหรือวัตถุประสงค์ที่กฎหมายกำหนดเพื่อประกอบการให้บริการเกี่ยวกับการประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัลจึงจะเข้าเกณฑ์ที่ต้องได้รับใบอนุญาตจากสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) ตามกฎหมาย ซึ่งหากขาดเจตนาหรือลักษณะดังกล่าวผู้ให้บริการหรือทำธุรกรรมใด ๆ ที่เกี่ยวกับสินทรัพย์ดิจิทัลนั้น ๆ ก็อาจไม่ถูกกำกับหรือไม่ต้องขอหรือได้รับใบอนุญาตเพื่อดำเนินการ
เจตนาพิเศษหรือวัตถุประสงค์ที่กฎหมายกำหนดให้การให้บริการนั้น ๆ ต้องได้รับอนุญาตถูกกำหนดไว้กว้าง ๆ ว่าต้อง กระทำเป็นการค้าปกติ ได้รับค่าธรรมเนียมหรือค่าตอบแทนอื่น ซึ่งเมื่อพิจารณาแล้วข้อกำหนดดังกล่าวยังยังไม่มีความชัดเจน เช่น การกระทำเป็นการค้าปกติ ต้องทำกี่ครั้งหรือรูปแบบใดจึงเรียกว่าปกติ ดังนั้น สำนักงาน ก.ล.ต. จึงได้ออกแนวทางการพิจารณาว่ากระทำเป็นการค้าปกติ ได้รับค่าธรรมเนียมหรือค่าตอบแทนอื่น นั้นจะต้องมีลักษณะดังนี้
มีการแสดงตนว่าพร้อมให้บริการ เช่น ชักชวนให้ลูกค้าไปใช้บริการของตนผ่านช่องทางหรือวิธีการต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการส่งเสริมการขาย งานสัมมนา ซึ่งจัดให้มีข้อมูลบริการเป็นภาษาไทย บนเว็บไซต์ เฟซบุ๊ก หรือแอปพลิเคชั่น หรือระบบแปลงค่าเงินเป็นเงินบาทจะต้องมีการให้บริการอย่างสม่ำเสมอ มีรายได้จากการให้บริการหรือได้รับค่าตอบแทนจากการให้บริการนั้น ๆ
ดังนั้นผู้ที่จะทำธุรกรรมเกี่ยวกับสินทรัพย์ดิจิทัลใด ๆ ควรศึกษากฎหมาย กฎเกณฑ์ รวมถึงแนวทางการพิจารณาของผู้บังคับใช้กฎหมาย ถึงแม้ว่าจะดำเนินการระหว่างคนรู้จักหรือบุคคลในวงจำกัด แต่อย่างไรก็ตามหากการกระทำนั้นมีลักษณะการให้บริการที่กฎหมายกำหนดให้เป็นการประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัลและพิจารณาได้ว่ากระทำเป็นการค้าปกติ ได้รับค่าธรรมเนียมหรือค่าตอบแทนอื่น ๆ จากการดำเนินการหรือให้บริการนั้น ๆ ก็อาจเข้าข่ายที่จะต้องได้รับอนุญาตจากสำนักงาน ก.ล.ต. ด้วยเช่นกัน เช่นนั้นแล้วผู้ประกอบธุรกิจหรือผู้ทำธุรกรรมเกี่ยวกับสินทรัพย์ดิจิทัลนั้น ๆ ก็อาจได้รับโทษตามกฎหมาย
นายปรุงศักดิ์ เชาวน์ชาติ
ทนายความหุ้นส่วน กลุ่มสำนักงานกฎหมายอเบอร์ (ABER Group)
อนุญาโตตุลาการผู้เชี่ยวชาญด้านสินทรัพย์ดิจิทัล สถาบันอนุญาโตตุลาการ (Thailand Arbitration Center: THAC)
